Het lijkt mij leuk om jullie iets meer over onze tuin te vertellen. Wat is in grote lijnen allemaal te zien? Welke functies hebben de onderdelen? Hoe zijn we tot een totaalplan gekomen en welke projecten komen er nog aan?
In deze blog schrijf ik alleen over onze achtertuin. De eetbare zijtuin en de nog niet helemaal aangelegde voortuin komen op een later moment aan bod.

Wat is er in grote lijnen te zien in onze tuin?

We hebben 2 vijvers, een muurkas aan een grote schuur, een moestuin en een pluktuin. Ook vind je in onze tuin meerdere borders met zowel eetbare als niet-eetbare planten. We hebben een zogenaamde bosrand met hoge bomen, flinke heesters en onderbegroeiing. Bij deze rand vind je ook de composthoop en een 25 m lange takkenril. Voor de kinderen hebben we trampolines en een houten speeltoestel staan. Vanaf het terras en vanuit onze hottub kunnen we van onze tuin genieten. In het midden van de tuin vind je een notenboom en een kersenboom en hebben we een vuurplaats. Vlakbij ons huis staan een tuinhuisje en een grote ren voor de dieren. Een gedeelte van onze tuin bestaat uit kruidenrijk gazon.

Welke functies hebben deze onderdelen van de tuin?

Ik hoef jullie niet te vertellen wat de functie van onze vuurplaats, trampolines, speeltoestel, het tuinhuisje, hottub en dierenren zijn. Dat is wel duidelijk denk ik. Over de andere onderdelen wil ik, per onderdeel, wel kort iets zeggen.

• De vijvers
  In de ene vijver vind je wel vissen en in de andere vijver niet. We hebben bewust gekozen om in de laatst aangelegde vijver geen vissen te doen, zodat andere waterdieren ook de mogelijkheid krijgen om hier te leven. Vissen eten namelijk alle jonge larven op en dat is nu net wat we willen voorkomen. In deze vijver leven libelles, waterjuffers en allerlei andere dieren. Een kikker zijn we nog niet tegengekomen, maar ik kan me zo voorstellen dat die de weg naar onze vijver ook wel een keer gaat vinden.
  Bij beide vijvers komen insecten en vogels drinken en badderen. Door stenen te stapelen en net boven het water uit te laten steken, voorkomen we dat deze dieren verdrinken. Ook egels kunnen er zo makkelijk uit komen als ze komen drinken.
  Naast de functie om dieren aan te trekken zijn onze vijvers ook een overloop voor afgekoppelde dakgoten. Het overtollige water loopt via de vijver door een buis naar onze borders in de tuin. Zo maken we optimaal gebruik van regenwater. Geen overbodige luxe op de droge zandgrond.
• Moestuin
  In mijn moestuin groeien met name veel groenten, maar ook bloemen en fruit. Een moestuin zonder bloemen is voor mij geen optie. Door de bloemen komen er veel insecten in de tuin, die op hun beurt weer voor de bestuiving van groenten en fruit zorgen.
• Pluktuin
  Afgelopen jaar had ik mijn plukbloemen altijd bij mijn moestuin staan. Ik heb nog steeds plukbloemen op die plaatsen, maar nu heb ik ook een stukje grond van 5m x 10m met alleen maar plukbloemen. Hier vind je naast mijn ongeveer 60 dahlia’s ook nog heel veel andere soorten.
• Borders
  In de borders in  onze tuin vind je veel vaste planten. Een vaste plant moet voor ons niet alleen heel mooi zijn, maar ook belangrijk zijn voor insecten of vogels. Zo proberen wij een zoveel mogelijk biodiverse tuin te hebben. Ook vind je in de borders eetbare planten en kruiden, als artisjok, rozemarijn, vlier, een druif en nog een aantal andere soorten.
• Bosrand
  Toen wij hier kwamen wonen was deze rand al in onze tuin aanwezig. Hij was toen 10 m breed en zo’n 50 m lang. Wij hebben zieke en omgevallen bomen verwijderd, mooie heesters verplaatst en uiteindelijk de rand weer aangevuld. Zo is er weer een nieuwe bosrand ontstaan in meerdere lagen. Bomen, heesters en lagere begroeiing. Uiteraard is deze rand in 3 jaar tijd nog niet volgroeid. Dat heeft nog meer tijd nodig natuurlijk.
  Haaks op en gedeeltelijk nog in de bosrand hebben we een takkenril van 25 m lang gemaakt. Hiervoor hebben we snoeiafval gebruikt en het hout van gekapte bomen. In deze ril leven ontzettend veel dieren, onder andere egels, vogels, muizen en insecten. Dat is dan ook het doel van onze takkenril: een schuilplaats bieden voor de dieren.
  Bij de takkenril vind je een composthoop. Hier maken wij van keuken- en tuinafval ons eigen tuingoud!
• Muurkas
  De functie is natuurlijk al wat voor de hand liggend, maar ik wil er toch wat over zeggen. In mijn minikas laat ik de jonge zaailingen groeien. Als ze groot genoeg zijn en het buiten warm genoeg is, gaan ze de volle grond in. Dat is het moment dat ik tomaten, komkommers, pepers en paprika’s meer ruimte geef in de kas. Tot halverwege de herfst groeien deze planten tot aan het plafond en kunnen we al die tijd volop oogsten van al dat lekkers. Halverwege de herfst ruim ik deze planten op en wordt de kas gedurende de winter een warmer plekje voor planten in pot, die niet buiten kunnen blijven staan. In het voorjaar maken die planten dan weer plek voor de zaailingen. Zo is de kas dus het hele jaar in gebruik.
• Kruidenrijk gazon
  Toen wij hier kwamen wonen was de ene zijde van de tuin dus een overwoekerde bosrand en de overige 600 m2 bestond uit verdroogd gras. Je kunt hier wel spreken van een graswoestijn. Er was geen bodemleven meer te bekennen en de boven de aarde was ook geen dier te zien. Voor ons dus een mooie uitdaging om hier weer leven in de tuin te krijgen. Een gedeelte van het gazon hebben we in stand gehouden en zijn we gaan voeden. Na een jaar was het gras alweer heel wat groener. Dat gedeelte van het gazon maaien we regelmatig (maar zeker niet vaak) en wordt relatief veel gebruikt. Het achterste gedeelte maaien we 2 tot 3 keer per jaar met de zeis. Omdat we dat deel niet voeden, maar juist verschralen, ontstaat er een prachtig bloeiend veld met veel bloemen en kruiden. We verbazen ons steeds weer over hoeveel verschillende plantjes er nu in het veld groeien. Insecten en vogels zijn weer volop aanwezig en in de bodem zijn weer heel wat bodemdieren te ontdekken. Aankomende jaren zal dat alleen maar meer worden.
• Bomen
  In onze tuin vind je naast een mega grote naaldboom ook nog andere loofbomen. Onder andere drie berken, een paardenkastanje, vogelkers, 5 appelbomen, Zweedse meelbes, amberboom, esdoorn, een kersenboom en walnotenboom en een groot aantal hazelaars. Ze bieden schaduw, verkoeling door verdamping, schuilplaats voor dieren en vruchten en noten voor de dieren en voor ons. In de herfst gebruiken we hun afgevallen blad om mee te mulchen. Mulchen is het bedekken van de bodem met organisch materiaal. Hiermee voorkom je onnodige verdamping en bevorder je het bodemleven. Net als in een bos is de bodem dus bedekt met natuurlijk materiaal.

Hoe zijn we tot een totaalplan van de tuin gekomen?

Eigenlijk moet je je afvragen of we wel een totaalplan hadden/hebben. Dan is het antwoord namelijk nee en een beetje ja. We hebben allereerst gekeken wat er al in de tuin aanwezig was. Dode en zieke bomen hebben we verwijderd, hop en klimop hebben we rigoureus uit de tuin gehaald (met name hop was een verschrikking en af en toe komt het toch weer ergens naar boven) en sommige heesters hebben een ander plekje gekregen. Meer dan de helft van de tuin bestond uit gras (ca 600 m2). Alleen de kersen- en notenboom stonden in het midden. Eigenlijk heel saai om naar te kijken. Nadat alleen nog maar over was wat we wilden houden, zijn we dus gaan kijken hoe we de tuin speelser en spannender konden maken. We hebben niet alleen borders met ronde lijnen langs de kanten aangelegd, maar ook in het midden van de tuin hebben we een border gemaakt. Wij noemen dit de heuveltuin. Het zand uit het gat van de trampoline hebben we gebruikt om hier een soort van heuveltje te maken. Dat deed al enorm veel met de aanblik van de tuin.
Omdat we al wisten dat we weer een moestuin aan zouden gaan leggen, hebben we daarvoor gelijk de plek met het meeste zonlicht gereserveerd. Dat is voor ons vanaf het huis gezien linksachter in de tuin.
Na het aanleggen van de borders, de dierenren, de heuveltuin, het terras en de moestuin zijn we aan de slag gegaan met andere onderdelen van de tuin. Ons plan stond en staat niet vast. We hebben niet een tuin ontworpen op papier en dat plan uitgevoerd. We vinden het fijn om de tuin door de tijd heen te laten ontstaan, aan te passen en zo nodig te kunnen veranderen. Spontane ideeën en goed uitgedachte plannen kunnen zo hand in hand gaan.

Welke projecten komen er nog aan?

Doordat de pluktuin deels uitgebreid gaat worden naast de oprit en omdat de fruitstruiken in de moestuin gaan verhuizen, krijg ik meer ruimte voor groente in de moestuin. Aankomend jaar zullen er dus weer meer soorten groenten en kruiden gekweekt worden. Ook willen we op de plek van het kruidenrijke grasveld een grote natuurlijke vijver aan gaan leggen. Het moment van aanleg gaat waarschijnlijk nog wel een paar jaar duren. Op dit moment zijn we ook in huis aan het klussen en dat vraagt ook de nodige tijd en geld.

Natuurlijke tuin

Ik heb nu heel beknopt een aantal onderdelen van onze tuin beschreven. Ik kan er uren over vertellen als ik wil en het liefst zoom ik nog iets meer in, maar dan wordt dit eerder een boek dan een blog. Ik hoop dat je het leuk vindt om zo een beetje een indruk van onze tuin te krijgen. Misschien heb je het al tussen de letters doorgelezen, wij tuinieren zoveel mogelijk natuurlijk, gebruiken principes van de permacultuur en vinden het belangrijk dat mens, dier en plant een fijne plek in onze tuin hebben!

Wil je meer weten? Stel dan je vragen hieronder in het reactieformulier.